„Rzucam papieroski... który to już raz?” Walka z nałogiem nikotynowym oczami psychiatry - terapeuty.

Wielu osobom dym tytoniowy towarzyszy przez cały dzień, a nawet śni się po nocach. Głód nikotynowy, mobilizuje do przymusowych pielgrzymek na przerwy, w ciągu pracy. Niektóre osoby budzi nawet ze snu.

Przez wiele lat ulegają jego urokowi, mimo wiadomych następstw dla zdrowia. Wiąże się go między innymi z: chorobami serca oraz nowotworami, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc. Wywołuje defekty estetyczne i nieprzyjemne objawy somatyczne. Wystarczy spojrzeć na opakowanie papierosów i zdjęcia na nich umieszczane, żeby odczuć obrzydzenie i lęk. 

Co z tego? Wiele osób wie, odczuwa następstwa palenia i nadal pali.

W dzisiejszym poście temat nałogu nikotynowego, Czym jest? Dlaczego papierosy niektórym tak bardzo smakują? I jak zoptymalizować szansę na ich rzucenie?

Zacznijmy od tematu samego nałogu. Nikotynizm ma takie same przymioty, jak każde inne uzależnienie. Cechuje go, narastanie tolerancji – pojawianie się potrzeby, aby palić więcej i więcej, aby osiągnąć zadowolenie. W wyniku spadku poziomu nikotyny we krwi, można zarejestrować objawy zespołu abstynencyjnego – głód palenia, drażliwość, lęk, anhedonie. Często towarzyszy mu mechanizm zaprzeczeń – poczucie, że tak naprawdę temat uzależnia od papierosów kogoś nie dotyczy - "mogę przestać palić jeśli zechcę". Znamienne jest otaczanie się ludźmi, z którymi wiąże nas tajemnica pociągu do papierosów.

Nikotyna to bardzo silnie uzależniająca substancja. Kiedy dostaje się do organizmu powoduje uwalnianie wielu neuroprzekaźników, w tym dopaminy – neuroprzekaźnika przyjemności, nagrody, euforii. Początkowo wyzwala uwolnienie również kwasu gama aminomasłowego (GABA), przez co działa uspokajająco. Po czasie, efekty przyjmowania nikotyny, ulegają modyfikacji. Pozostaje odczucie przyjemności, ale nikotyna przestaje uspokajać - pobudzenia (stąd niektóre osoby, które palą w nocy mają problemy z ponownym uśnięciem). 

Jak bardzo uzależniająca jest nikotyna, pokazują miejsce w rankingu, na najbardziej uzależniającą substancję. Nikotyna zajmuje 3 miejsce, zaraz za heroiną i kokainą.

Sugestia dla osób eksperymentujących z tematem, warto nie próbować swoich sił w temacie palenia papierosów, bo gdy zapadnie klamka uzależnienia, ciężko się z niego wychodzi.

No dobrze, ale niektórzy mogą powiedzieć za późno, co można z tym fantem począć?

Proces rzucania palenia praktycznie zawsze będzie wiązał się z dyskomfortem, na wstępie warto zaakceptować ten fakt. Najprawdopodobniej pojawi się rozdrażnienie, spadek koncentracji, zmęczenie, gorszy nastrój, bezsenność, wzmożony apetyt i zaparcia. Zaskoczeniem może być większy kaszel i ból głowy, zaraz po zaprzestaniu palenia. Wynika on z oczyszczania płuc z toksyn i dotlenienia mózgu, po obniżeniu poziomu tlenku węgla pochodzącego z papierosów, który powoduje chroniczne niedotlenienie u palaczy. Ale to mija... największe nasilenie objawów to pierwsze 2 tygodnie.

W trakcie rzucania palenia, warto uwzględnić temat warunkowania. Papierosy po jakimś czasie są skojarzone z różnymi aktywnościami. Jeśli jest taka możliwość, unikajmy aktywności, które robiliśmy zawsze paląc papierosy, zwłaszcza na początku okresu niepalenia. Jeśli nie ma takiej możliwości róbmy je inaczej np. zamiast spać w sypialni, przez pierwsze dni detoksu, spać z salonie, który nie kojarzy nam się, z odruchowym sięgnięciem po papierosa, po obudzeniu. Unikajmy również ludzi, z którymi paliliśmy. Jeśli z nimi pracujemy, zafundujmy sobie coś atrakcyjnego, gdy idą na przerwą na fajki. Pozbądźmy się wszystkich papierosów z zasięgu.

W celu załagodzenia objawów abstynencyjnych, zachęcam do stosowania nikotynowej terapii zastępczej – plastrów, tabletek, sprejów. Proponuje mieć je w zasięgu ręki, w razie kryzysu. Sugeruje poprosić o pomoc domowników. Poinformować o tym, że „rzucamy”, żeby uwzględnili ten fakt gdy np. będziemy bardziej niż zwykle rozdrażnieni. W chwilach kryzysu, warto wyjść z domu, pogadać z kimś, przekierować swoją uwagę na aktywność, przy której nie da się palić np. pójść na basen.

Dla osób, które borykają się z bardzo silnym głodem - można skorzystać z pomocy farmakoterapii. Dobrym przykładem będzie tu buproprion – lek przeciwdepresyjny, który wpływa na obniżanie apetytu na palenie papierosów. Stosuje się go przez kilka tygodni, po czym odstawia. Należy zacząć go brać przed podjęciem decyzji o zaprzestaniu palenia, bo zaczyna działać dopiero tak po 2 tyg. Inne leki to cytyzyna, wereniklina.

Często mija wiele czasu zanim człowiek, zbierze siły na rzucenie papierosów. Praktyka lekarska podpowiada, że najczęściej kropką nad i jest pogorszenie zdrowia. Warto na nie nie czekać. Ciężko odwrócić następstwa nikotynizmu, często zmiany są bezpowrotne.

Dla osób potrzebujących wsparcia i pomocy, po wielu próbach zachęcam do skorzystania z pomocy poradni Poradni Leczenia Nikotyznizmu, jest ich wiele w obrębie kraju. Można tam zadzwonić, poradzić się, pojechać. Pozdrawiam serdecznie i życzę powodzenia w zmaganiach. Do następnego wpisu.