"Miesiączkowa Rewolucja" - Pierwsza miesiączka, PMS, PDDS oczami psychiatry - terapeuty.
Dlaczego warto mówić o miesiączce?
- Bo w 2019 roku film „ Okresowa rewolucja” (2018) - Filmweb produkcji Netflix o miesiączce, zdobył Nagrodę Oskara w kategorii filmów krótkometrażowych - można go obejrzeć na Netflix oraz YouTube dla zainteresowanych.
- Bo na święcie, także w Polsce, panuje ubóstwo menstruacyjne. Niemała grupa kobiet, co miesiąc stoi przed wyborem, czy kupić jedzenie, czy środki higieniczne. Ze względu na trudną sytuację finansową wielu rodzin, temat ten jest tym bardziej warty podkreślenia.
- Bo niby wszyscy wiedza...że kobiety tak mają, że miesiączkują…ale nadal w wielu miejscach np. szpitalnych oddziałach ratunkowych w Polsce, brakuje podstawowych środków higienicznych. Zdarza się, że kobiety "w tych zwyczajnych/cyklicznych sytuacjach" ratują się kupnem własnych środków higienicznych w sklepiku szpitalnym lub środkami higenicznymi umieszczonymi w Różowej Skrzyneczce.
- Bo za mało się na ten temat mówi i na wielu twarzach pojawia się rumieniec zawstydzenia… W Polsce nadal panuje przekonanie, że kobieta w trakcie miesiączki pewnych aktywności wykonywać nie może np. piec ciast, bo nie wyjść, tak jak trzeba.
- Bo na końcu, niby temat miesiączki dotycząc kobiet, ale jakby się temu przyjrzeć…jest to półprawda. Mężczyźni są otaczani przez kobiety. W ich otoczeniu miesiączkują żony, matki, córki, koleżanki, Panie ekspedientki, szefowe, a nawet te najpiękniejsze dziewczyny na świecie, z którymi chcą się umówić. Temat miesiączki i objawów z nią zawiązanych, dotyka ich pośrednio, w większym lub mniejszym zakres. A czasem... np. podczas rozmowy z córką, która zaczęła miesiączkować akurat, kiedy mama wjechała na wakacje do Holandii, wypoczywać oglądać wiatraki, mężczyźni są niejako skazani na wykazanie się wiedzy w tym zakresie.
Miesiączka= Menstruacja to okres kilka dni, w trakcie których dochodzi, między innymi, do złuszczenia ścianek jamy macicy. Jama macicy jest dobrze unaczyniona, z tego powodu miesiączce towarzyszy krwawienie. Powodem pojawienia się miesiączki są normalne zmiany hormonalne, u dojrzałej płciowo kobiety.
Miesiączka jest zjawiskiem cyklicznym - pojawia się co miesiąc, świadczy o zdrowiu kobiety.
Czemu kobiety miesiączkują?
Organizm kobiety, każdego miesiąca przygotowuje się na ewentualność zapłodnienia i rozpoczęcia ciąży – stwarza optymalne warunku na pojawienie się dziecka . Cykliczne złuszczanie scianek macicy, tworzy przestrzeń na nową wyściółkę i ewentualne przyjęcie zarodka. Inaczej organizm tworzy - miłą, wygodną przestronną rezydencji na czas ciąży dla małej istoty w brzuchu – dziecka.
Krótka historia "zaradności kobiet" - środki higieniczne na przestrzeni czasu .
Przyglądając się obrazom na ścianie jaskini, zauważamy uproszczone obrazy człowieka z analogiczną anatomią, jaką mamy do teraz…no może teraz jesteśmy teraz nieco wyżsi i bardziej wyprostowana.
Opierając się na przesłaniach, wiemy, że kobiety prehistoryczne miesiączkowały w tym samym czasie w społeczności plemiennej. Zwiększało to szanse na pozytywny zakończenie, inicjowanego cyklicznie, procesu prokreacyjnego i powieszenie plemienia. Akceptowały stan miesiączki, godząc się z jej następstwami, czyli pojawiająca się krwawienia miesiączkowego.
Ubóstwo menstruacyjne
Ubóstwo menstruacyjne to smutny fakt. Według danych WHO, UNICEF-u 500 mln na 1,9 mld miesiączkujących kobiet i dziewczyn na świecie, nie ma dostępu do środków higienicznych w trakcie miesiączki. 130 mln dziewczyn na globie opuszcza szkołę z powodu menstruacji – dane UNICEF 2015 rok.
Jak wygląda ta sytuacja w Polsce?
Co oznacza ubóstwo menstruacyjne to dla tych osób?
Podczas miesiączki, kobiety te staja przed smutnym faktem, przymusu używania resztek ubrania, skarpetek, tektury, czy foli reklamówki, aby przetrwać miesiączkę. Dla tych kobiet oznacza to równi, że co miesiąc będą stawały przed tymi samymi wyborami finansowymi - kupno jedzenia lub środków higienicznych. Czy 4 procent badanych to dużo, czy mało? Myśle, że warto, odpowiedzieć sobie na to pytanie, biorąc pod uwagę fakt, że mieszkamy w Centralnej Europie i mamy XXI wiek.
W szpitalnych oddziałach ratunkowych, także zapomina się o tym cyklicznym elemencie życia kobiety. Jako przykład przywołać można artykuł napisany przez gazetę Wyborcza, dedykowany kobiecie, która w trakcie oczekiwaniu na badania w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym, rozpoczęła się miesiączka. Nie miała możliwości skorzystania z zabezpieczania higienicznego na stanie Sor.
Noc na SOR. Pacjentka dostała miesiączki. "W awaryjnej sytuacji można skorzystać z papieru toaletowego" (wyborcza.pl) W artykule opisany jest konkretny szpital, nie jest niestety sytuacja odosobniona.
Ile jest takich osób w Polsce – za mało. Wiedza dotycząca tematyki czerpana jest przez młode osoby droga pantoflowa, od koleżanek i kolegów, z internatu oraz prasy, czasem z rozmów w rodzicami. Umiejętność i świadomość wagi przekazywania wiedzy jest mała, świadczy o tym rumieniec oblewającego twarz wielu osób na samo słowo na „M”.
O niskiej świadomości świadczą również wpisy na np. fanpagu Pani Miesiączka (facebook.com) . Nadal są dziewczyny, które z powodu zawstydzenia, nie informują rodziny o potrzebie skorzystania ze środków higieniczny, w trakcie miesiączki i uciekają się do używania papieru toaletowego.
Pierwsza miesiączka – rodzina zmiana. Zmiana, która zaszła za szybko?
2. Nie zmuszaj do rozmowy.
3. Zanim zaczniesz, jeśli się bardzo obawiasz lub krępujesz, bądź autentyczny. Możesz, powiedz, o tym co czujesz – ze np. to dla Ciebie trudne, ale masz poczucie, ze temat jest warty zasygnalizowania, w takiej czy innej formie.
4. W trakcie rozmowy używaj konkretnych słów i zwrotów-miesiączka/menstruacja, środki higieniczne. Jeśli nie wiesz czegoś – powiedz, że sprawdzisz lub ze można to znaleźć w interwencie -podaj strony - mi merytorycznie odpowiadają informacje zawarte na stronie MamyGinekolog, ale może być to dowolna publikacja lub strona internetowa, akceptowana przez Ciebie.
5. Nie rób kazań, staraj się streszczać w trakcie rozmowy. Jeśli dziecko będzie chciało dopytać – zapyta w tej chwili lub później, lub doczyta/ obejrzy na podsuniętych przez Ciebie stronach, literaturze tematu.
6. W trakcie rozmowy warto użyć sformułowań, ze miesiączka jest normalnym i cyklicznym zjawiskiem. Większość kobiet tak ma, ze co miesiąc miesiączkuje. Kiedy organizm kobiety jest gotowy do posiadania dziecka – kobieta zaczyna miesiączkować. Oprócz dojrzałości ciała potrzeba jest jeszcze dojrzałość umysłu i dojrzałość życiowa oraz…szczególne warunku😊 do poczęcia dziecka. Ta ostatnia informacja jest szczególnie istotna dla osób z niepełnosprawnością i problemami komunikacyjnymi, których tematy prokreacji, miesiączkowania mogły ominąć szerokim łukiem.
7. W trackie miesiączki kobieta krwawi – nie świadczy to o tym ze dzieje jej się krzywda. Osobom z niepełnosprawnością intelektualną, warto powiedzieć, że nie trzeba jechać, w takiej sytuacji do szpitala lub zakładać opatrunku.
8. W trakcie miesiączki może bolec brzuch, głowa lub kobieta może gorzej się czuć psychicznie – nie świadczy to o chorobie – to mija wraz z miesiączka. W razie dużego bólu można przyjąć leki przeciwbólowe.
9. W trakcie miesiączki używa się różnych środków higienicznych, na ich opakowaniu pokazane jest jak je stosować. Warto kupić, wcześniej środki higieniczne na "czas pierwszej miesiączki" i wskazać dziecku, gdzie się znajdują w łazience. W przypadku osób z niepełnosprawnością warto pokazać, jak wygląda proces zakładania podpaski krok po kroku na majtki, ale nie na danej osobie, tylko majtkach modelowych.
Przykładowe publikacje w tematyce dojrzewania dedykowane osobom z niepełnosprawnością: książki z serii Pewny Start:
PMS - premenstrual syndrome
Zespół Napięcia Przedmiesiączkowego
Czym jest PMS i czy da się nim żyć po „ludzku”?
O PMS mówimy jeśli u danej osoby, występują objawy typowe dla PMS, w przeciągu 2 miesięcy obserwacji – w ciągu 2 cykli menstruacyjnych obserwacji.
Jakie to objawy świadczą o PMS?
Objawy można podzielić na 3 kategorie:
Objawy psychiczne:
- zmienność nastroju,
- drażliwość,
- ospałość,
- obniżenie nastroju
- poczucie utraty panowania nad sytuacją.
Objawy fizyczne:
- obrzmienie i tkliwość piersi,
- wzdęcia,
- zaburzenia trawienia
- bóle głowy o cechach migreny
- zmniejszenie zdolności analizy wzrokowo-przestrzennej = zdolność do tworzenia umysłowych obrazów przedmiotów i do myślenia o ich położeniu względem siebie – niezborność ruchów i działania
- zdolności poznawczych czyli np. gorsza koncentracja
PMS w liczbach
- Pierwszy raz Zespól Napięcia Przedmiesiączkowego opisał Robert T. Frank
- w 1931 roku – czyli stosunkowo niedawno.
- Nasilenie PMS - uniemożliwiające uczestnictwo w codziennych aktywnościach życiowych, dotyka 5-8 procent kobiet w wieku reprodukcyjnym.
- Najsilniejsze objawy PMS występują między 25-35 rokiem życia.
- PMS według kryteriów trwa 3-21 dni.
- PMS – najbardziej klasycznie objawy występują do 5 dni przed i do 4 dni po rozpoczęciu krwawienia miesiączkowego.
PMS – skąd się to bierze i jak powstaje?
Biochemia PMS
PMDD - premenstrual dysphoric disorder
Dysforyczne zaburzenia przedmiesiączkowe
Jakie objawy świadczą o PMDD ?
· znaczne obniżenie nastroju,
· tkliwość piersi
Leczenie, samoleczenie, łagodzenie
PMS i PMDD
Łatwo nie jest, ale…
Samoleczenie
Leczenie specjalistyczne
Warto pamiętać, że zgłoszenie do ginekologa, z reguły powiązane jest z pogłębienie diagnostyki somatycznej i wykluczaniem, bardziej złożonych problemów cielesnych ginekologicznych i nie tylko. Standardowo lekarz ginekolog podczas diagnostyki problemu, wykonaniem badania ginekologicznego, badan laboratoryjnych z krwi oraz badania USG. Po ich wykonaniu podjemuje decyzje, co do dalszego postepowania.
Według standardów lekarskich na początku u osob z PMS i PMDD, zaleca się leki z grupy SSRI lub SNRI. Może zaordynować je w formie leku przyjmowanego codziennie lub tylko przez fazę lutealną cyklu miesiączkowego – od momentu owulacji – z reguły połowa cyklu miesiączkowego (choć nie jest to regułą) do pierwszego dnia miesiączki-łącznie około 14 dni.