Pornografia - jestem "za", jestem "przeciw", "wstrzymuje się od głosu". Pornografia oczami psychiatry - terapeuty.

 

Pornografia – z języka greckiego - γραφός, graphos „piszący”; πόρνη, porne „nierządnica”; pornográphos „piszący o nierządnicach” znana jest od czasu starożytności i cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem. 

Ma tak samo dużo zwolenników, jak i przeciwników. Mówi się, że wszystko jest dla ludzi, "ale"…
No właśnie, czym jest to „ale”, dotyczące pornografii?

• Kiedy oglądanie pornografii może mieć szkodliwe skutki i jak się przed nimi chronić?
• Czy wiek oraz rodzaj przedstawianych treści ma znaczenie?
• Jak wygląda proceder wykorzystywania nagiego wizerunku w sieci, jak ustrzec się przed nadużyciami, jak się bronić w przypadku ich wystąpienia?
• Rozbierane zdjęcia na „żywo i kolorze” przedstawiające realne osoby ze środowiska, wśród nastolatków, czy to proceder legalny i jakie może mieć skutki dla osób w nim uczestniczących?

Kiedy oglądanie pornografii może mieć szkodliwe skutki i jak się przed nimi chronić?

Na pytanie: czy pornografia zawsze szkodzi? odpowiedziałbym, że nie zawsze, to zależy.
Stosowana, jak dopełnienie realnych interakcji międzyludzkich, przez osoby dorosłe, w sposób sporadyczny, bez nacechowania brutalnością, nie stanowi dużego problemu.

Dlaczego częstość i charakter oglądanych treści ma znaczenie?

Zgodnie z elementami założeń behawioryzmu, na którym zresztą opiera się maszyneria reklamy, jeśli wielokrotnie oglądamy dane treści wizualne, niejako wdrukowują się one w naszą psychikę.
Dochodzi do skojarzenia aktywności z daną prezentowaną treścią - warunkowania.

W wyniku wielokrotnego oglądania pornografii dochodzi do sprzęgnięcia skojarzenia – dane zachowanie - zaprezentowane w filmie, to przyjemności o charakterze seksualnym. Ponieważ ktoś je zarejestrował i się z daną treścią oswoiliśmy, zaczyna być ono postrzegane, jako akceptowalne, jedyne właściwe. Nasz mózg podpowiada nam, że takie zachowanie warto i należy powielać w życiu realnym. W stanach wzbudzenia seksualnego dochodzi do "nasuwania się" treści z filmów pornograficznych osobie nimi "przesiąkniętą" lub wręcz inicjowania aktów seksualnych z intencją ich odtworzenia.

W efekcie zaczyna brakować uwagi na 2 osobę, przestrzeni na dopasowanie się w „łóżku” z partnerem, bycia tu i teraz. Człowiek przenosi się do swojej wyobraźni, staje się aktorem odgrywającym, to co widział w filmie.

Więcej...? Mocniej...? I co dalej...?

Wielokrotne oglądanie pornografii prowadzi również do potrzeby dostarczania, coraz to silniejszych bodźców wzbudzających o charakterze sekularnym. Internet pełen jest filmów przesyconych przemocą. Ośrodek agresji i seksualny są położone w mózgu bardzo blisko, dlatego takie treści mogą wzbudzać podniecenie. Ich oglądanie prowadzi do potrzeby przekraczania kolejnych granic w życiu intymnym. O ile dzieje się to za obopólną świadomą, zgodą 2 osób jest ok, niestety czasem dochodzi do nadużyć w tym zakresie.

 W społeczeństwie temat seksualności nadal jest tematem tabu. Kulturowo pomija się temat osiągania satysfakcji seksualnej przez kobiety. Filmy pornograficzne nakierowana są głównie na osiąganie zadowolenia przez mężczyzn. Ponieważ nie mówi się o seksualności, nie uczy się również ludzi – że zawsze mogą powiedzieć nie, gdy nie mają na coś ochoty w sytuacjach łóżkowych. Eksperymentowanie w sypialni, tak, ale za zgodą. Nie uczy się chłopców, aby pytali, czy mogą przekroczyć kolejne granice. Filmy porno wręcz modelują obraz faceta "macho, biorącego bez pytania to, co chce". Doprowadza to do cierpienia, zachwiania zaufania, trudności w dopasowaniu się par zarówno w łóżku, jak i w życiu. Więcej na temat w dokumencie: "Narkotyk zwany pornografią". Myślę, że wiele osób dorosłych, żyje w niewiedzy, dotyczącej odmienności przeżywania aktu seksualnego przez kobiety i mężczyzny. Osoby zainteresowane tematem odsyłam do książek np. Lwa Starowicza, Marta Niedźwiecka, Hanna Rydlewska oraz Agnieszki Stein.

Niedopuszczalne są również zachowania zagrażające dla życia i zdrowia (zarówno psychocznego, jaki i somatycznego) partnera seksualnego. Niby wszyscy to wiedzą, ale… „Życie” pokazuje, że bez uwagi na reakcje 2 osoby, czasem trudno zarejestrować, czy ma ona na coś ochotę, a to może prowadzić do nieświadomej przemocy.

Nasuwa się tu zasada: Jeśli nie jestem pewny, czy ktoś ma na coś ochotę w łóżku – pytam wprost.

Nagminnie oglądana pornografia o charakterze nieakceptowanym przez większość – np. brutalnej, związanej z dewiacjami, lub nieakceptowane przez partnera seksualnego to proszenie się o problemy. Prowadzić to może do sytuacji, kiedy standardowa interakcja, nie jest już satysfakcjonująca. Człowiek, nie mogąc wprowadzić do reala, wdrukowanych przez filmy np. brutalnych fantazji , zaczyna przeżywać frustracje. Może mieć problem z osiągnięciem satysfakcji seksualnej lub nabywać tendencje do przekraczania granic partnera i podświadomego, siłowego dążenia do ich realizacji. A to już przemoc seksualna i psychiczna. Zaburza to zasadę dobrowolności i wzajemności w trakcie aktu seksualnego.

W skrajnych sytuacjach może dojść do sytuacji, że osiągnięcie zadowolenie seksualnego, możliwe jest tylko, gdy w trakcie aktu seksualnego puszczane są treści pornograficzne. Osoby uzależnione od pornografii mogą nawet, ograniczać swoją aktywność seksualną tylko do oglądania pornografii. Realne interakcje seksualne przestają być dla nich interesujące.

Kilka słów o uzależnieniu od pornografii…

Jest niestety trochę tak, że część osób od pornografii się uzależnia. Najprawdopodobniej będą to osoby z predyspozycjami genetycznymi oraz behawioralnymi do uzależnień, ale nigdy do końca nie wiadomo, czy należymy do tej grupy, póki nie stworzymy sytuacji do jej rozwoju.

Kiedy możemy mówić o uzależnieniu od pornografii?

Uzależnienie do pornografii ma takie same mechanizmy, jak inne uzależnia, np. od alkoholu. Człowiek zaczyna całe swoje życie podporządkowywać treściom pornograficznym. Pornografia zaczyna być lekarstwem na smutki, radości, lęki. Pojawia się głód „oglądania”, czyli nagminne myśli o tym, żeby zaspokoić się obrazami o charakterze pornograficznym. Gdy nie udaje się tego zrobić, pojawia się podenerwowanie, napięcie, zaburzenia koncentracji. Próby jej ograniczenia lub zrezygnowania z niej, kończą się fiaskiem, lub tymczasowym sukcesem i powrotem do wcześniejszego zakresu poświęcanego na to czasu. Dochodzi do nastania czasu, który dana osoba ma ochotę poświęci pornografii. W trakcie rozwoju uzależnia, dochodzi do sytuacji, że jedyną formą dzięki, której dana osoba osiąga satysfakcje seksualną jest oglądanie pornografii - żywy człowiek już nie jest interesujący. Osoby z takim problemem zachęcam do kontaktu z seksuologiem - terapeutą zajmującym się tematem.

Czy wiek oraz rodzaj przedstawianych treści ma znaczenie?

Pewnie nigdy się nie dowiemy, jak wiele osób swoje pierwsze doświadczania seksualne rozpoczęła od filmów pornograficznych,  bo część osób się do tego najzwyczajniej nie przyzna. Osoby zainteresowane zachęcam do zapoznania się z raportem z Wielkiej Brytanii, daje do myślenia. Tematem promocji wiedzy na temat ochrony dzieci przed pornografią zajmuje się Stowarzyszenie Twoja Sprawa i portal opornografii. 
Brak edukacji seksualnej prowadzi do tego, że osoby młode, w okresie dojrzewania swoją wiedzy na temat seksualności budują na filarach pornograficznych.
Innymi słowy, dla wielu osób pornografia kreuje obraz, jak seks wygląda i jak powinien wyglądać.

Obraz ten mocno odbiega od realnego. Jakie ma to skutki?
Niestety wiele osób przeżywa rozczarowanie, co do przebiegu realnego aktu seksualnego. Doszukuje się winy i braków kompetencji w sobie lub w partnerze, które prowadzą do trudności w osiągnięcia spektakularnych efektów w pożyciu seksualnym. Dążenie do nierealnego, fikcyjnego, "ideału". Wiele osób młodych i nie tylko, jest sfrustrowanych faktem, że się nie sprawdzają – dotyczy to zarówno chłopców, jak i dziewczyn. W filmach nie ma obrazu, jak wyglądają pierwsze doświadczenia seksualne. Młodzi stawiają wysokie poprzeczki dotyczące czasu, liczby, pozycji, ich nieosiągnięcie prowadzi do podburzenia poczucia wartości. W filmach pornograficznych brak jest również informacji o metodach antykoncepcyjnych. Jakie są tego skutki, można się domyślić. Zainteresowanych tematem nastolatków odsyłam do książek: Anji Rubik #sexedpl lub Agnieszki Stein Nowe wychowanie seksualne. 

Intensywne oglądanie pornografi prowadzi do oddzielania tematu seksu od relacji i uczuć. Prowadzi to do problemów z budowaniem bliskości emocjonalnej, z udziałem i przez seksualność.

Jak wygląda proceder wykorzystywania nagiego wizerunku osób w sieci? Jak ustrzec  przed jego następstwami osoby bliskie i siebie?

Większość osób występujących w filach pornograficznych to aktorzy. Większość to osoby dorosłe. Udział nieletnich jest bezprawiem. Zdarza się jednak, że osoba za przysłowiowym szkłem laptopa staje się nieświadomie postacią z gazety dla dorosłych.

Kogo dotyczy ten problem?

Najczęściej dotyczy to osób nieletnich, niedowartościowanych, szukających akceptacji i poczucia bycia zauważonym. Osoby te zabijając samotność, wciągnięte w zależność emocjonalną, z przypadkową osobą przez portale społecznościowe, robią sobie na prośbę rozbierane zdjęcia, które przesyłają drogą internetową. Nie wiedzą do kogo przesyłają te zdjęcia - internat zapewnia anonimowość. Stwarza to przestrzeń do nadużyć, szantażu i nacisków na osobę w zależności. Gdy ofiara chce postawić granicę i zaprzestać wysyłania zdjęć z rozbieranych sesji, pojawiają się groźby o udostępnię kompromitujących zdjęć w sieci lub przesłanie ich do rodziców, nauczycieli. 

Koszty, jakie ponoszą takie osoby, są często bardzo duże.

Są osoby, które z tego powodu popadają w zaburzenia nastroju, zaburzenia odżywiania oraz mają zachowania zagrażające - myśli samobójcze, zaczynają się samookaleczać. Ze względu na wiek i brak doświadczenia mają poczucie, że w takich sytuacjach kończy im się świat i że do końca życia będą nosić brzemię swojej nieroztropności.

Jak się zachować, gdy ktoś wpadł w taką pułapkę i jest pod ścianą?

W przypadku osoby niepełnoletniej sugeruję poprosić o pomoc osobę dorosłą – rodzica, nauczyciela, sąsiada, kogoś do kogo macie zaufanie. Umożliwia to wdrożenie procedur mających na celu zapewnienie ochrony osobie pokrzywdzonej. Każda osoba ma prawo dysponować swoim wizerunkiem, zwłaszcza nagim, w taki sposób, jak uważa za słuszne. Osoba , która bez zgody chce przesłać wizerunek dalej lub grozi, że to zrobi, jest przestępcą. W przypadku osoby małoletniej taka zgoda powinna być również uzyskana od rodzica. 

Mówi o tym artykuł 191a kodeksu karnego :

1.  dotyczący utrwalania wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, przy użyciu wobec niej do tego celu przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu,

2. rozpowszechnianie wizerunku nagiej osoby lub w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody
Za złamanie tego przepisu osobie dorosłej (od 17 roku życia) grozi od 3 miesięcy do 5 lat więzienia. 

Sugestie praktyczne dla opiekuna poszkodowanego dziecka.

Proceder nie jest zgodny z prawem, można go zgłosić na policję – szantażysta będzie ścigany, przesłuchiwany. Dorosły opiekun może również wejść w dorosły dialog z oprawcą i dać sygnał, że małoletni nie jest sam. Bardzo często to już doprowadza, do sytuacji, że przestępca przestaje czuć się bezkarny, zaczyna się bać konsekwencji czynności niezgodnej z prawem i rezygnuje z dalszego procederu. Jeśli jakieś zdjęcia zostały upublicznione, osoba niewyrażająca zgody na ich upublicznieni, może oczekiwać ich usunięcia, z portali, stron, na których się ono znajduje. Taką prośbę kieruje się do właściciela, administratora strony internetowej, przykładowa procedura występowania o usunięcie takiego zdjęcia z wyszukiwarki Google. 

Czasem w takich sytuacjach małoletni wymaga wsparcia psychologicznego/psychiatrycznego. Warto, jako osoba dorosła, o takiej potrzebie pomyśleć – to też jest ogromna pomoc oferowana dziecku. Pomoc taką można między innymi uzyskać w Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę. 
Młodość ma to do siebie, że popełnia się w niej błędy. Warto towarzyszyć i wspierać dziecko, aby błędy były traktowane, jako źródło nauki, nie załamania nerwowego i kryzysu dziecka.

Rozbierane zdjęcia na „żywo i kolorze” przedstawiające realne osoby ze środowiska, wśród nastolatków:

• Czy warto je robić? 
• Czy rozsyłanie ich jest legalna? 
• Jakie ma skutki dla osób uczestniczących w procederze?

A co jeśli takie rzeczy robi dziecko - dziecku? Mało kto wie, że udostępnianie zdjęć przedstawiających nagość bez zgody, także w przypadku małoletnich jest łamaniem prawa i podlega postępowaniu.
Osoba małoletnia udostępniając rozbierane zdjęcia, nawet jednemu koledze za pomocą smartfonu, jeśli poszkodowany to zgłosi, jest osądzana przez sąd rodzinny. Wniosek o wszczęcie takiego postępowanie, mogą bezpośrednio zgłosić rodzice poszkodowanego, z pominięciem szkoły.

Jakie konsekwencje grożą winowajcy?

Osoba małoletnia może uzyskać kuratora rodzinnego, przez co ona i jej rodzina jest dozorowana, co do przebiegu procesu edukacji i socjalizacji. Innym możliwym następstwem może być umieszczenie, takiej osoby, w zakładanie poprawczym. Nie wspominam już o możliwości otrzymania nagany, zawieszenia w prawach ucznia i wyrzucenia ze szkoły. Jednym słowem nie warto robić i rozsyłać rozbieranych zdjęć i filmów, bo może skończyć się to różnie.

Podsumowując wpis o pornografii…

Nagminne oglądanie pornografii, zwłaszcza o charterze „hard", w młodym wieku,prowadzi do zaburzeń seksualnych. Jego następstwa są przykre dla samego oglądającego, jak i jego teraźniejszego/przyszłego partnera seksualnego. 

Mmh... czyli w swoim czasie, rzadko, w wersji "soft" lub erotycznej…dla mocno zainteresowanych tematem?

Na koniec ciekawy wystąpienie, podsumowujący temat, z przystojnym psychoedukatorem   Ran'em Gavrieli'm na TEDx. 

Pozdrawiam, do następnego wpisu.